شرکت xAI، استارتاپ هوش مصنوعی تأسیس‌شده توسط ایلان ماسک، مدل جدیدی به نام Grok 3 را معرفی کرده است که به گفته این شرکت، از بسیاری از مدل‌های پیشرو صنعت مانند OpenAI’s o1 و DeepSeek’s R1 عملکرد بهتری دارد. این مدل در زمینه‌های ریاضیات، علوم و برنامه‌نویسی در تست‌های معتبری موفق عمل کرده و از نظر توانایی استدلال و جستجوی پیشرفته نیز در سطح بالایی قرار دارد. با معرفی این مدل، xAI به یکی از بازیگران مهم رقابت فشرده هوش مصنوعی تبدیل شده است.

Grok 3 چیست و چه قابلیت‌هایی دارد؟

Grok 3 یک مدل هوش مصنوعی چندوجهی (Multimodal AI) است که برای توانمندسازی چت‌بات Grok طراحی شده است. این مدل نه‌تنها توانایی ایجاد متن دارد، بلکه می‌تواند تصاویر را پردازش و تولید کند و از قابلیت استدلال پیشرفته بهره‌مند است. هدف اصلی این مدل، حل مسائل پیچیده، بازیابی اطلاعات به‌صورت بلادرنگ و ارائه پاسخ‌های متنی متناسب با زمینه پرسش است.

رقابت شدید در صنعت هوش مصنوعی و جایگاه Grok 3

معرفی Grok 3 در زمانی رخ داده است که رقابت در صنعت هوش مصنوعی به اوج خود رسیده است. شرکت‌های بزرگ فناوری در تلاش هستند تا با افزایش قدرت سخت‌افزاری و ساخت مراکز داده گسترده‌تر، مدل‌های خود را به سطحی فراتر از قبل ارتقا دهند. در این میان، xAI با سرعت بالای توسعه مدل‌هایش، رقیبان را به چالش کشیده است. ایلان ماسک در یک نمایش زنده همراه با سه مهندس ارشد xAI اعلام کرد که Grok 3 با استفاده از ۲۰۰,۰۰۰ پردازنده گرافیکی Nvidia H100 آموزش دیده است که ۱۰ برابر بیشتر از مدل قبلی یعنی Grok 2 قدرت محاسباتی دارد. این مدل تنها در ۹۲ روز با کمک ابررایانه Colossus، واقع در ممفیس، مقیاس‌پذیر شد و به بهره‌برداری رسید.

نحوه دسترسی به Grok 3 و آینده آن

در حال حاضر، Grok 3 به‌صورت تدریجی عرضه می‌شود و کاربران Premium+ در پلتفرم X (توییتر سابق) و Grok.com نخستین افرادی هستند که به این مدل دسترسی دارند. در آینده، xAI قصد دارد اشتراک SuperGrok را معرفی کند که شامل ویژگی‌های پیشرفته‌تر مدل جدید خواهد بود.

ویژگی‌های کلیدی Grok 3 و حالت‌های مختلف عملکرد آن

Grok 3 دارای سه حالت پردازشی متفاوت است که هرکدام برای وظایف خاصی طراحی شده‌اند.

حالت Think به مدل امکان می‌دهد تا مسائل را گام‌به‌گام تحلیل کند و پاسخ نهایی را پس از بررسی دقیق ارائه دهد. در این روش، Grok 3 پرسش را به چندین مرحله کوچک‌تر تقسیم کرده و اطلاعات مرتبط را بررسی می‌کند تا دقت پاسخ افزایش یابد.

حالت Big Brain نسخه قدرتمندتر Think است که برای مسائل پیچیده‌تر به کار می‌رود. در این حالت، مدل از نسخه کامل خود استفاده می‌کند که به محاسبات بیشتری نیاز دارد، اما در مقابل، پاسخ‌هایی دقیق‌تر، عمیق‌تر و جامع‌تر ارائه می‌دهد. این ویژگی به‌ویژه در حوزه پژوهش‌های علمی، حل مسائل چندلایه‌ای هوش مصنوعی و پردازش داده‌های پیچیده کاربرد دارد.

حالت DeepSearch این امکان را به Grok 3 می‌دهد که اینترنت را به‌صورت زنده جستجو کند، منابع را بررسی نماید و اطلاعات به‌روز را به پاسخ‌های خود اضافه کند. برخلاف مدل‌های زبانی سنتی که تنها به داده‌های آموزشی متکی هستند، Grok 3 در این حالت می‌تواند به اخبار جدید، تحولات بازار و تحقیقات تازه دسترسی داشته باشد و نتایج را با استناد به منابع واقعی ارائه دهد.

توانایی‌های منحصربه‌فرد Grok 3

Grok 3، همانند سایر مدل‌های پیشرفته، قادر است به سؤالات پاسخ دهد، ایده‌پردازی کند و پیشنهادهایی در زمینه‌های مختلف ارائه دهد. اما این مدل با قابلیت‌های منحصربه‌فردی که دارد، نسبت به مدل‌های قبلی xAI و حتی برخی رقبا، برتری‌هایی دارد.

یکی از ویژگی‌های کلیدی آن توانایی استدلال پیشرفته است. برخلاف مدل‌های معمولی که به‌سرعت به یک پاسخ می‌رسند، Grok 3 ابتدا پرسش را تجزیه‌وتحلیل کرده، گزینه‌های مختلف را بررسی می‌کند و خروجی نهایی را پس از بررسی دقیق ارائه می‌دهد.

همچنین، ویژگی جستجوی بلادرنگ (DeepSearch) آن را به ابزاری شبیه موتور جستجوی هوشمند تبدیل کرده است. این ویژگی نه‌تنها به Grok 3 امکان می‌دهد که به اطلاعات تازه دسترسی داشته باشد، بلکه توانایی خلاصه‌سازی و تحلیل داده‌های اینترنتی را نیز دارد.

علاوه بر این، Grok 3 در حوزه توسعه بازی نیز عملکرد جالبی از خود نشان داده است. در یک نمایش زنده، این مدل توانست یک بازی ترکیبی از Tetris و Bejeweled طراحی کند. همچنین، نمونه‌ای از بازی Bubble Trouble را با فیزیک و برخوردهای واقعی و یک رابط دوبعدی ساده ایجاد کرد. ماسک همچنین از راه‌اندازی استودیوی بازی‌سازی xAI برای توسعه بازی‌های هوش مصنوعی محور خبر داد.

یکی از قابلیت‌های آینده این مدل، حالت صوتی (Voice Mode) خواهد بود که به کاربران امکان می‌دهد با Grok 3 صحبت کنند و پاسخ‌های صوتی تولیدشده توسط مدل را بشنوند، مشابه قابلیتی که در ChatGPT نیز وجود دارد.

Grok 3 در مقایسه با رقبا

xAI ادعا دارد که Grok 3 از Gemini 2 گوگل، GPT-4o اوپن‌ای‌آی، Claude 3.5 Sonnet آنتروپیک و DeepSeek V3 در آزمون‌های ریاضی، علمی و برنامه‌نویسی عملکرد بهتری دارد. همچنین، این مدل از نظر استدلال منطقی از مدل‌هایی مانند o1 اوپن‌ای‌آی، Gemini 2 Flash Thinking گوگل و DeepSeek R1 پیشی گرفته است.

این مدل در Chatbot Arena، یک پلتفرم مستقل برای مقایسه مدل‌های هوش مصنوعی، به‌عنوان یکی از برترین مدل‌ها شناخته شده است. در شاخص کیفیت تحلیل مصنوعی (Artificial Analysis Quality Index) نیز رتبه بالایی دارد، اگرچه همچنان در برخی موارد از مدل‌های DeepSeek R1، o3-mini و o1 عقب‌تر است.

محدودیت‌های Grok 3

باوجود توانایی‌های بالا، Grok 3 مانند هر مدل هوش مصنوعی دیگری دارای محدودیت‌هایی است. این مدل ممکن است پاسخ‌های نادرست یا گمراه‌کننده تولید کند و ممکن است تحت تأثیر سوگیری‌های موجود در داده‌های آموزشی خود باشد. همچنین، در تولید تصاویر و فایل‌های SVG با مشکلاتی روبه‌رو است.

جنگ بین ایلان ماسک و اوپن‌ای‌آی

رقابت xAI با OpenAI بیش از یک رقابت فناورانه است. ایلان ماسک که از بنیان‌گذاران اوپن‌ای‌آی بود، در سال ۲۰۱۸ به دلیل اختلافات داخلی از این شرکت جدا شد. او بارها اوپن‌ای‌آی را متهم کرده که از هدف اصلی خود که خدمت به بشریت بود، فاصله گرفته و به‌دنبال منافع تجاری رفته است. این اختلافات پس از همکاری اوپن‌ای‌آی با دونالد ترامپ در پروژه Stargate شدت گرفت و به درگیری‌های رسانه‌ای میان ماسک و سم آلتمن، مدیرعامل اوپن‌ای‌آی، انجامید.

با معرفی Grok 3، این رقابت وارد مرحله جدیدی شده است و به نظر می‌رسد که در آینده، نبرد میان xAI و اوپن‌ای‌آی ادامه خواهد داشت.